18.2.10

Επίκαιρα...

Αντιγράφω από την ιστοσελίδα του "Σπαθάρειου" Μουσείου:
"Ο Καραγκιόζης. Είναι ο ιδανικός τύπος του φτωχού Έλληνα, του τόσο φτωχού που έχει πια απαρνηθεί κάθε ιδιωτική φροντίδα κι έχει εξυψωθεί σε εύθυμη φιλοσοφική θεώρηση της ζωής. Είναι αγαθός, σκληρός καμμιά φορά στ'αστεία του, αλλά καλόκαρδος στο βάθος. Γεμάτος τεμπελιά και αισιοδοξία, αλλά και γεμάτος διάθεση ν'ανακατεύεται σε όλα. Τον ενδιαφέρει κάθε τι που γίνεται γύρω του, όλους τους πειράζει και τους κοροϊδεύει και προ πάντων τον ίδιο τον εαυτό του. Το χέρι του είναι εξαιρετικά ευκίνητο και υπερβολικά μακρύ, για σκηνικούς λόγους, για να μπορεί να ξύνει την πλάτη του και το κεφάλι του ή για να χειρονομεί. Επίσης έχει συμβολική σημασία γιατί εκπροσωπεί το έξυπνο πνεύμα του. Καρπαζώνει προθυμότατα, δέρνει αλλά και δέρνεται. Είναι ευφυολόγος, ετοιμόλογος και αστείος, ποτέ όμως γελοίος. Δεν είναι ταπεινός, ούτε όταν δέρνεται. Το δέχεται κι αυτό σαν μια κακοτυχία του και σαν συνέπεια της κακοκεφαλιάς του, με την ίδια εύθυμη εγκαρτέρηση και το ίδιο ειρωνικό του κέφι. "

Κάποτε βρέθηκα στο Σπήλαιο Γρεβενών, ένα χωριό κτισμένο σε μια πανέμορφη βραχώδη βουνοκορφή της Πίνδου. Ένα χωριό με ιστορία και Ιστορία. Αν ήταν στην επικράτεια κάποιου άλλου κράτους, το χωριό θα μπορούσε να φημίζεται και για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του και όχι για το πλαστικοτσίγκινο νεοελληνικό αλαλούμ. Αν ήταν στην επικράτεια κάποιου άλλου κράτους, το χωριό θα ήταν Κέντρο Διαχείρισης, Ανάπτυξης και Εκμετάλλευσης όλων των παραμέτρων που συνιστούν την περιουσία του προς όφελος της δικής του αλλά και της ευρύτερης κοινωνίας. Παραμέτρων όπως, του περιβάλλοντος, της αρχιτεκτονικής, μουσικής, χορευτικής και μαγειρικής παράδοσης, καθώς και της ιστορίας του.Δεν γράφω άλλα, γιατί …πονάει.
Λίγα χρόνια πριν, καλοκαίρι, λοιπόν, βρέθηκα εκεί για μια ημερίδα για τα Πέτρινα Γεφύρια του Νομού Γρεβενών (είναι κι αυτά, σαν τα Ηπειρώτικα, εκπληκτικής ομορφιάς). Το χωριό ήταν γεμάτο από τις οικογένειες των Σπηλιωτών που τον χειμώνα ζουν στη Θεσσαλονίκη. Πολύς κόσμος και πολλά παιδιά που απολάμβαναν τις καλοκαιρινές διακοπές τους στο χωριό. Βγαίνοντας, νύχτα πια, απ’ το παλιό Σχολείο, εκεί στη πλατεία του χωριού, είδα πάγκους και καρέκλες στη σειρά και πολλά παιδιά να τιτιβίζουν και να χειροκροτούν ανυπόμονα.

«Ανυπομονούν ν’ αρχίσει ο Καραγκιόζης» με ενημέρωσε ο δραστήριος Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου. «Το κάνουμε συχνά, πολύ αρέσει των παιδιών» συμπλήρωσε με φανερή περηφάνεια.

Πλησίασα. Σε λίγο τα φώτα έσβησαν, η γνωστή μουσική άρχισε και η σκιά του Καραγκιόζη κουνώντας το μακρύ της χέρι ανακοίνωσε με στόμφο «Κυρίες και Κύριοι (αλήθεια, γιατί πάντοτε απευθύνεται στα παιδιά με το ‘κυρίες και κύριοι’;), σήμερα θα παρακολουθήσετε την παράσταση Ο Καραγκιόζης Βουλευτής»

Χα, χα, χα! Τα πρώτα παιδικά γέλια γέμισαν την πλατεία. Πλησίασα κι άλλο. Ο Καραγκιοζοπαίχτης είχε φαντασία, οι φιγούρες εναλλάσσονταν με τον ίδιο ρυθμό με τις σφαλιάρες που έπεφταν στην καμπούρα του Καραγκιόζη, ο Χατζηαβάτης, ο Μπαρμπα Γιώργος, ο Σιορ Διονύσιος, τα Κολλητήρια, όλοι οι παλιοί γνώριμοι ξανάρχονταν μπροστά μου, και τα παιδιά γελούσαν, κι εγώ κάθισα στην ακριανή καρέκλα πίσω πίσω, όπως τότε, πολλά χρόνια πριν, για να μπορώ να φύγω γρήγορα, γιατί εγώ δεν γελούσα με τ’ αστεία του καμπούρη με το μακρύ χέρι…, τον λυπόμουν, τον φοβόμουν, σκιαζόμουν τη σκιά του. Σαν το κοριτσάκι που καθόταν δίπλα μου και παρακολουθούσε σιωπηλό.

Τούτη τη βραδιά ήμουν πολύ μεγάλος για να σκιαχτώ. Όμως, λυπήθηκα. Λυπήθηκα γιατί, μετά από τόσα χρόνια, ο "τα σφάζω όλα", ξερόλας, λοιδορός της εξουσίας, παντογνώστης, περήφανος, …πανέξυπνος Καραγκιόζης εξακολουθούσε, κοντά εξήντα χρόνια από τότε που τον γνώρισα, να ζει στην καλύβα του ξυπόλητος, τα παιδιά του εξακολουθούσαν να είναι ξυπόλητα, οι σφαλιάρες εξακολουθούσαν να πέφτουν στην καμπούρα του… και -κατά τους σπουδαγμένους του Σπαθάρειου Μουσείου-:

"Το δέχεται κι αυτό σαν μια κακοτυχία του και σαν συνέπεια της κακοκεφαλιάς του, με την ίδια εύθυμη εγκαρτέρηση και το ίδιο ειρωνικό του κέφι"


Τίποτα δεν άλλαξε από τότε… για τον Καραγκιόζη.

Κι εξακολουθεί να μπαίνει ο πονηρός στο μυαλουδάκι κάθε παιδιού, να γεννάει καραγκιοζάκια πνευματικά ξυπόλητα, σφαλιαροεισπράκτορες και παραμυθιασμένα τίποτα.

Γιατί;

Κυρίες και Κύριοι, σήμερα σας παρουσιάζουμε το έργο «Ο Καραγκιόζης Εγώ».

Υπόκλιση.

14 σχόλια:

kaltsovrako είπε...

... κι εγώ!

Rodia είπε...

Ο παλιος Ημίαιμος ξαναχτυπά! Με συγκινησες... Εξαιρετικο ποστ.
..κι έπειτα λενε για ορθολογισμο, αρχαιο πνευμαθανατο, κλπ κλπ.. Εδω το "οσα έρθουν κι οσα πανε" ειναι το απαύγασμα της γνωσης.. μοιρολατρεια κι αγιος ο Θεος! :)

Απο την αλλη παλι, σκεφτομαι οτι το να σατιριζει κανεις τα στραβα ειναι μια δυναμη. Η δυναμη ομως να πασχιζει καποιος να καλυτερεψει ο ιδιος τον εαυτο του, εναντια σε οποιες δυσκολιες, ειναι μαλλον μεγαλύτερη και αποτελεσματικη: τελικα, κατι μενει εκτος απο λογια. Μενει η μαγια που θα πολλαπλασιασει το ζυμαρι των ανθρωπινων γενεων του μελλοντος μας...

Georgiadis Georgios είπε...

Αναριωτιέμαι το ρόλο της γενιάς μου στην παράσταση του Καραγκιόζη σε μια χώρα που δείχνει ότι βρίσκεται σε κατάσταση πλιάτσικου. Ευτυχώς που βρήκα την ευκαιρία προσωρινά να αποδράσω λιγάκι και να ζήσω κάτι πιο αυθεντικό.
Επί τη ευκαιρία καλή χρονιά σε όλους και στον άρτι επανακάμψαντα καπετάνιο από την ηλιόλουστη ευλογημένη Ικαρία!

Κωστής Γκορτζής είπε...

Γειά σου Καλτσόβρακε, 'το ξερα...

Ροδιά μου, ο Καραγκιόζης "σατιρίζει" τα στραβά ή "μπολιάζει" τη συμπεριφορά μας από τα μικράτα μας; Ιδού η απορία...

Γιώργη, επανακάμπτω σταδιακά.
Φτάνει η σιωπή...

Unknown είπε...

Ίσα ρε που τα γιοφύρια των Γρεβενών είναι εφάμιλλα των ηπειρώτικων!

:p

Κωστής Γκορτζής είπε...

Καμηλιέρη, παρ' ότι ...βαθύς ηπειρώτης κι εγώ, (και οι "ειδικοί" που έκαναν την ημερίδα, στην πλειονότητά τους) συμβιβάζομαι... :-)

Πάνος είπε...

Κείνο που με τρώει
κείνο που με σώζει
είναι που ονειρεύομαι
σαν τον Καραγκιόζη...

Δ. Σαββόπουλος

Ανώνυμος είπε...

Εάν είμασταν δυνατοί ως λαός, ως χαρακτήρες, ως προσωπικότητες, δεν θα μας έφταιγε τώρα ο Καραγκιόζης. Θα γελούσαμε με τα αστεία του, με τις γκάφες του -και ως εκεί.

Αλλά είμαστε "έθνος αδύναμον"(εκτός από "ανάδελφον").

Επιρρεπείς στη ρεμούλα, στην κουτοπονηριά, στην ψευτομαγκιά, στο να ρίξουμε τον διπλανό μας, στο να φάμε από τα έτοιμα ή να κλέψουμε από τα ξένα. Επιρρεπείς ...στα εύκολα δηλαδή(η ακεραιότητα, η τιμιότητα, η φιλαληθεία, η εργατικότητα, η αυτοπειθαρχία, είναι πράγματα που απαιτούν κόπο, εφόσον δεν βρέθηκε ένας πραγματικά σοβαρός άνθρωπος να μάς τα διδάξει όσο είμασταν μικρά παιδιά, νέοι, έστω δια του παραδείγματος των πράξεών του)

Μάς κατατρέχει πράγματι λοιπόν η ίδια μοίρα με του Καραγκιόζη. Τα 400 χρόνια σκλαβιάς από τον πιο σκληρό δυνάστη. Ακούστε τα τραγούδια μας, δείτε τις μεσημεριανές εκπομπές στην τηλεόραση, προσέξτε την πολιτική ηθική(ανέκδοτο), την κοινωνική ηθική(ο καθένας για την πάρτη του), την κοινοβουλευτική μας δημοκρατία και πρακτική(άλλο ανέκδοτο) -και πείτε με ψεύτη.


ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ. Δεν είμαστε Έλληνες(και βέβαια, βάζω πρώτον τον εαυτό μου μέσα σε όλους!). Όχι πραγματικά. Και το χειρότερο είναι πως μας αρέσει -τάχα...- αυτό που γίναμε, αυτό το "fake". Παριστάνουμε πως μας αρέσει. Είναι που δεν έχουμε τη δύναμη να το αλλάξουμε και κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας(εμείς είμαστε τα "ξυπνοπούλια", οι δυτικοί που ζουν απείρως πιο άνετα, που παράγουν και 5 πράγματα εκτός από μανταρίνια, είναι οι "κουτόφραγκοι").

Συμβιβαστήκαμε με τον χειρότερο εαυτό που μας δόθηκε ποτέ και ας μάς δόθηκε παρά τη θέλησή μας(σκλαβιά 400 ετών επαναλαμβάνω -δεν είναι και λίγα). Το άλλοθι μας αυτό, δεν είναι σε καμία περίπτωση μια δικαιολογία "του κώλου", απλά και μόνο για να τη βγάλουμε "καθαρή". Είναι ένα πρόβλημα υπαρκτό και το αναγνωρίζω: πρέπει να το βιώσει κάποιος για να φτασει να κατανοήσει τις χειροπέδες που σου φοράει η Ζωή στην Ελλάδα, χωρίς καν να το καταλάβεις(παρά μονάχα όταν είναι αρκετά αργά). Θαύμα; Αντιθαύμα! Την ίδια στιγμή οι ομοεθνείς της αλλοδαπής, διαπρέπουν...

Πρέπει όμως κάποια στιγμή να γίνουμε δυνατοί ως χώρα, ως κράτος, ως άνθρωποι -και να το υπερβούμε.

Δεν είμαστε Έλληνες ή αν προτιμάτε, δεν μας άφησαν να γίνουμε οι Έλληνες που οφείλουμε να γίνουμε, παρά το ότι μεσολάβησαν σχεδόν 2 αιώνες ελευθερίας. Μείναμε σκλάβοι, όσων υποφέραμε. Ταυτιστήκαμε με τον δυνάστη μας, οι πολιτικοί μας, εμείς, όλοι πλην εξαιρέσεων(πάντα υπάρχουν). Έτσι και ο Καραγκιόζης: σκυφτός, καμπούρης, κακοντυμένος και κακομούτσουνος ποιά σχέση έχει αυτός με το κάλος των Ελλήνων, με την ευφυία και την επιχειρηματικότητα του Έλληνα;("θα φάμε, θα πιούμε και νηστικοί θα κοιμηθούμε"...). Είναι ο έλληνας ραγιάς, όπως κατήντησε μετά το 1453. Ο σκλαβωμένος, ο χιλιοταλαιπωρημένος έλληνας. Ο ρημαγμένος, που το μόνο που τού έχει απομείνει είναι να γελά με τον εαυτό του, με τα χάλια του.
Όπως ακριβώς δηλαδή κάνουμε ακόμη κι εμείς σήμερα.

Όταν βρούμε τη δύναμη να ανακαλύψουμε εκείνο που οφείλουμε να είμαστε, να πάμε συνειδητά κόντρα σε κάθετι μας κάνει "μικρούς" και κακούς, μίζερους και "φτηνούς", τότε δεν θα χρειάζεται να αναρωτιόμαστε για το αν φταίει ο Καραγκιόζης για το χάλι μας, αν κινδυνεύουμε να μάς "διαποτίσει" το όποιο πνεύμα εκείνος πρεσβεύει.

Γιατί θα είμαστε δυνατοί. Και αν στο μέλλον έτσι δυνατοί όπως θα έχουμε γίνει, τύχει και τον ξαναδούμε πάλι μπροστά μας, ίσως γελάσουμε και πάλι μαζί του, αλλά αυτή τη φορά θα είναι ένα γέλιο με αρκετή δόση πίκρας. Γιατί θα μάς θυμίζει πλέον κάτι το πολύ μακρυνό και το δυσάρεστο που μάς έτυχε κάποτε ως έθνος (η ιστορική μνήμη δεν σβήνετε ούτε και καμιά άλλη) -και αυτό θα είναι όλο.

Δεν θα ταυτιζόμαστε πια μαζί του. Θα έχουμε γίνει, καλύτεροί του.


Τάσος Παπαδάκης

Κωστής Γκορτζής είπε...

Πάνο, "Πυθειακός" ο στίχος του ...εξαδέρφου..., προς το παρόν "με τρώει". :-)

Τάσο, δεν φταίει ο Καραγκιόζης που είμαστε Καραγκιόζηδες. Φταίνε αυτοί που από τα γενοφάσκια μας βάζουν την εικόνα του στον καθρέφτη μας...

Ανώνυμος είπε...

Εγώ πάλι νομίζω πως φταίει που δεν θέλουμε να αλλάξουμε.

Βγήκε ένα περιοδικό στη Γερμανία και μας έκανε διεθνώς ρεντίκολο(λες και δεν είμασταν ήδη) και ξεσηκώθηκαν όλοι οι "παλαιάς κοπής" και εμπράκτως ανεπαρκείς πολιτικοί μας και τα βάλανε με τη Γερμανία!!

Δυστυχώς, είμαστε γελοίοι...

Και από καραγκιόζηδες ...έχει φουλάρει ο τόπος, με πρώτους εκείνους που θα έπρεπε να δείχνουν τον -σωστό- δρόμο, τους πολιτικούς. Ο Καραγκιόζης μας φταίει;

(όσο για τον Αριστοτέλη, τον Περικλή και όλους τους άλλους σπουδαίους της αρχαιότητας που κάθε τόσο επικαλούμαστε, δεν έχουμε την παραμικρή πια σχέση μαζί τους. Ας το πάρουμε απόφαση, ας κοιταχθούμε στον καθρέπτη και ας προσπαθήσουμε έστω, να γίνουμε ξανά, τουλάχιστον αξιοπρεπείς)

Τ.Π.

Κωστής Γκορτζής είπε...

Τ.Π., τα ίδια λες με άλλα λόγια... Η γραμμένη σκέψη μου αφορά στην ανάγκη να αλλάξουμε εμείς. Ο Καραγκιόζης που τον έχουμε αναδείξει ως σύμβολο της κουλτούρας μας, ως "διαδικασία παιδείας" έχει συμβάλει -κατά την ταπεινή μου γνώμη πάντα- στο να είμαστε όπως είμαστε. Γι αυτό και εκτιμώ ότι, θα πρέπει να διαγραφεί από την "αγωγή του πολίτη" ...
:-))

σχολιαστής είπε...

Αυτή την εποχή τον δέρνει ο Βελιγκέκας. Μάταια προσπαθεί να βάλει στη θέση του το Χατζιαβάτη να φάει αυτός το ξύλο.

Rodia είπε...

Κωστη, δες ενα βιντεακιον με την "αλλη" αποψη, αυτη που δεν ειναι του.. Καραγκιοζη: http://www.youtube.com/watch?v=AbH1JsOTInk

Κωστής Γκορτζής είπε...

Ροδιά μου, το είδα. Ο κ.Max πολύ σωστά και κατανοητά τα λέει. Αλλά τα λέει σ' έναν λαό που έχει μπολιαστεί με τη νοοτροπία του Καραγκιόζη παραδινόμενος στις δικές του ενοχές και στις προσωπικές ματαιοδοξίες του. Αυτές που τον κάνουν να προσκυνάει συνεχώς τον ίδιο πασά που χλευάζει και λοιδωρεί.
Μπορεί, ή καλύτερα, ΘΕΛΕΙ αυτός ο λαός να αλλάξει πραγματικά πασά;
Οι δύο Προλαλήσαντες του Max "Χατζηαβάτηδες" είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα... Ή δεν έχουν καταλάβει τίποτα (από τον τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο που μαίνεται στας Ευρώπας) ή είναι φανταράκια που ενεργούν Ψυχολογικές επιχειρήσεις....
Φιλια!