22.5.09

Μια ομιλία που δεν εκφωνήθηκε, για ένα Κίνημα που δεν εκδηλώθηκε

Συμπληρώνονται αυτές τις μέρες 36 χρόνια από τότε που αποκαλύφθηκε, με την ανταρσία του Α/Τ ΒΕΛΟΣ, το Κίνημα του Ναυτικού το 1973. Ένα Κίνημα που αν και δεν πρόλαβε να εκδηλωθεί, αποσάρθρωσε τα θεμέλια της δικτατορίας και, που μαζί με τους αγώνες των νέων στη Νομική και στο Πολυτεχνείο, ήταν ο καταλύτης για τις εξελίξεις που οδήγησαν στην πτώση της.

Κάθε χρόνο, η επέτειος του Κινήματος του Ναυτικού και της ανταρσίας του ΒΕΛΟΣ, 'γιορτάζεται' σε μια 'οικογενειακή' τελετή στο Πάρκο Ναυτικής Παράδοσης στον Φλοίσβο Φαλήρου όπου βρίσκονται ελλιμενισμένα πλοία που είχαν κάποιο ιστορικό ρόλο στη ναυτική παράδοση της χώρας.

Εκεί βρίσκεται η τριήρης ΟΛΥΜΠΙΑΣ, το θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ, το Αντιτορπιλικό ΒΕΛΟΣ, το ιστιοφόρο ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΕΥΓΕΝΙΔΗΣ (προς το παρόν συντηρείται σε Ναυπηγείο), το πλοίο Πόντισης Καλωδίων ΟΤΕ ΘΑΛΗΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ και εκεί προβλέπεται να ελλιμενιστεί και ένα LIBERTY που 'υιοθετήθηκε' από εφοπλιστές και ανακαινίζεται.


Στην ετήσια τελετή μνήμης για το Κίνημα του Ναυτικού, συνηθίζεται να εκφωνεί ομιλία και ένα από τα στελέχη που πήραν μέρος σ' αυτό.

Φέτος, μια και ο προγραμματισμένος (από τους Κινηματίες) για αντικειμενικούς λόγους δεν μπορούσε, ο Ναύαρχος Παππάς, μου έκανε την τιμή να μου ζητήσει να μιλήσω εγώ και ενημέρωσε το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού γι αυτό. Προετοίμασα, λοιπόν, την ομιλία μου, (κόβοντας και ράβοντας και 'στρογγυλεύοντας', είναι αλήθεια) και την κοινοποίησα στον καπετάνιο μου ώστε να κρίνει αν περιείχε κάτι που θα προκαλούσε ανεπιθύμητο ...αντιμάμαλο.

Μπορεί, όμως, ένα δημοσίευμα στην εφημερίδα ΕΘΝΟΣ (http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=12128&subid=2&tag=8400&pubid=3188780), λίγες μέρες πριν, της δημοσιογράφου Ιωάννας Ηλιάδη που κατέκρινε την εικόνα εγκατάλειψης του ΒΕΛΟΣ, και περιείχε στοιχεία από την αφήγηση για το '73 ( http://imiaimos.blogspot.com/search/label/ΒΕΛΟΣ/) που είναι αναρτημένη στο blog μου, να προκάλεσε ανησυχία για το πιθανό περιεχόμενο της ομιλίας μου. Κάποιοι, μπορεί και να σκέφτηκαν 'Ωχ! Αυτός θα μας εκθέσει'. Και, ευσχήμως, να ειδοποίησαν τον Ναύαρχο Παππά ότι είχαν από καιρό(...) επιλέξει τον Λέκτορα Ιστορίας της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, καθηγητή κύριο Ηλιόπουλο, να εκφωνήσει ομιλία. Εύχομαι να μην είναι έτσι το 'παρασκήνιο'. Έτσι κι αλλιώς, πάντως, γλύτωσα και την ταλαιπωρία 'κατάβασής' μου στην Αθήνα και μερικές από τις σκέψεις μου περιέλαβε και ο Ναύαρχος Παππάς στον χαιρετισμό του.


Για να μην πάει, όμως, χαμένος κι ο κόπος μου, μετά την ομιλία, σήμερα 22/5/2009, του κυρίου Ηλιόπουλου που, δυστυχώς, δεν παρακολούθησα -λόγω αποστάσεως του τόπου διαμονής μου-, καταθέτω και την δική μου αφιερώνοντάς την στον νυν Αρχηγό του Ναυτικού Αντιναύαρχο Γ.Καραμαλίκη Π.Ν. και στους Επιτελείς του που, θα πρέπει να κάνουν τα πάντα για να διατηρήσουν ζωντανό (μάλλον να ...αναστήσουν) το ναυτικό πολιτισμό μας και να μη φοβούνται (αν...) να ακούνε τα πράγματα και στην ανθρώπινή τους διάσταση, πέρα από την ακαδημαϊκά ιστορική.



"36 χρόνια μετά.

Διάστημα μικρό, για να εκλείψει η υποκειμενικότητα στην παράθεση και κριτική περιγραφή γεγονότων από κάποιον που πήρε μέρος σ’ αυτά.

Η κατάθεση, λοιπόν, της δικής μου οπτικής των γεγονότων, 36 χρόνια μετά, είναι αναπόφευκτα υποκειμενική. Bασίζεται στην πρόσληψη πρωτόγνωρων εμπειριών από ένα νέο, είκοσι δύο τότε χρόνων, Σημαιοφόρο, και στην προσωπική κριτική απόσταξή τους μετά από μια ‘γεμάτη’ σταδιοδρομία 32 χρόνων στο Πολεμικό Ναυτικό.

Kαι εξ ίσου ‘γεμάτη’ οικογενειακή και κοινωνική ζωή.

Πιστεύω ότι η κατάθεσή μου αυτή συμπίπτει με τις γνώμες και των 30 συναδέλφων που μαζί ακολουθήσαμε τον κυβερνήτη μας στη δύσκολη και καθοριστική για όλους μας απόφασή του.

Πρόθεσή μου δεν είναι η επετειακή ιστορική αναδρομή. Τα γεγονότα, ως γεγονότα, είναι γνωστά. Σε λίγα από αυτά θα αναφερθώ. Οι απαντήσεις στα ‘πως’ και τα ‘γιατί’ των γεγονότων αυτών, όμως, είναι ταλαιπωρημένες, χαμένες σε λαβύρινθους πολιτικής εκμετάλλευσης, ιδεολογικών προκαταλήψεων και προσωπικών ματαιοδοξιών. Γι αυτό και σ' όλη τη σταδιοδρομία μου απέφευγα να αναφέρω οτιδήποτε, τόσο στον επαγγελματικό όσο ακόμα και στον στενό οικογενειακό μου κύκλο.

Πριν λίγες εβδομάδες, αγαπητός μου συγγενής –ξάδερφος- με ρώτησε «Μα τι δουλειά έχει το ΒΕΛΟΣ δίπλα στον θρυλικό ΑΒΕΡΩΦ; Το ένα είναι σύμβολο του Εθνικού Αγώνα και το άλλο συμμετείχε σε μια πολιτική διαμάχη». Έμαθα ότι την ίδια ερώτηση έκανε και ένας από τους ‘Κινηματίες’ του Ναυτικού σε συνέντευξή του σε μεγάλη εφημερίδα. Δεν απάντησα στον ξάδερφο τότε.

Ελπίζω ότι με την ομιλία μου αυτή θα έχουν και οι δύο κάποια απάντηση.


Η πλειονότητα των στελεχών του Πολεμικού Ναυτικού, αντέδρασε στην επιβολή της δικτατορίας με τον ίδιο τρόπο που αντέδρασε και η πλειονότητα του ελληνικού λαού.

Με ‘μουδιασμένη’ αδιαφορία. Μπολιασμένη, πάντως, με την ενεργή αρνητική αντίδραση του Αρχηγού του, την αποστρατεία του, και την αποστρατεία και των Αρχηγών και των άλλων Κλάδων, τις πρώτες κιόλας ώρες της εκδήλωσης του πραξικοπήματος.

Η μουδιασμένη αυτή αδιαφορία άγγιζε τα όρια της ‘ανακούφισης’. Η μακρά περίοδος αστάθειας των πολιτικών πραγμάτων της εποχής και η συνεπακόλουθη κοινωνική αναταραχή δημιουργούσαν έντονα νιώσματα ανασφάλειας, αβεβαιότητας και διαμαρτυρίας στην κοινωνία που παρέπαιε στη δίνη ξεσηκωτικών ιδεολογικών συνθημάτων, και αγνοούσε, όπως διαχρονικά αγνοεί, τις παρασκηνιακές ζυμώσεις και διαδικασίες διαχείρισης ευρύτερων γεωστρατηγικών συμφερόντων. Αυτά που επέβαλαν την δικτατορία για να εξασφαλιστεί η διατήρηση της χώρας στο στρατόπεδο που με τη λήξη του πολέμου είχε οριστεί γι αυτή, μια και οι 'πολιτικοί' μηχανισμοί φαίνονταν ανεπαρκείς γι αυτό. Μην ξεχνάμε ότι, μετά το μοίρασμα του κόσμου με τη λήξη του πολέμου, άρχισε ο ψυχρός Πόλεμος που αποσκοπούσε -με άλλα μέσα- στην 'αύξηση της πίτας' του ενός σε βάρος του άλλου. Και μην ξεχνάμε ότι αντίστοιχοι μηχανισμοί υπήρχαν έτοιμοι σε πολλά κράτη τόσο της Δύσης όσο και της Ανατολής. Αρκετοί από αυτούς χρησιμοποιήθηκαν ένθεν και ένθεν.

Η εγκατάσταση της δικτατορίας μπορεί να έδωσε μια αρχική ψευδαίσθηση σταθερότητας στη λειτουργία της κοινωνίας, γρήγορα, όμως, έγινε αντιληπτό το τίμημα που έπρεπε να καταβληθεί για τη διατήρησή της.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό του πραξικοπήματος, κάθε πραξικοπήματος, είναι τόσο προφανές ώστε κανείς δεν το επισημαίνει στις αναλύσεις του.

Το πραξικόπημα εμπεριέχει την βίαιη ανατροπή της ιεραρχικής δομής της κοινωνίας.

Στην περίπτωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος του ‘67, η ανατροπή αυτή της ιεραρχίας ξεκίνησε στο πιο πειθαρχημένο σώμα της. Η διατήρηση και νομή της εξουσίας οργανώθηκε βασιζόμενη σε κάθε λογής ετερόφωτους δικτατορίσκους/επιτρόπους εγκατεστημένους σε κάθε δημόσια θεσμική λειτουργία ή συλλογική δραστηριότητα. Με την ανοχή, δυστυχώς, των θεσμικών λειτουργών. Δημιουργήθηκε, έτσι, μια τεράστια πληγή στο απαραίτητο ήθος της δημόσιας λειτουργίας, πληγή που ταλαιπώρησε για πολλά χρόνια τη χώρα και την ταλαιπωρεί μέχρι σήμερα με ίδιας ποιότητας ανθρώπους που φορούν, πολύχρωμα συνήθως, ...'δημοκρατικά' σακάκια.

Οι πρώτοι που ‘γεύτηκαν’ τις συνέπειες του πραξικοπήματος ήταν, φυσικά, οι αντίθετοι ιδεολογικά στη διατήρηση της χώρας στο μέχρι τότε, ορισμένο κατά τη μοιρασιά των Μεγάλων με τη λήξη του πολέμου, στρατόπεδο. Το δικτατορικό καθεστώς συνέλαβε, εξόρισε, βασάνισε, σκότωσε, για να αποδείξει πλαστές συνωμοσίες και δολοπλοκίες, χιλιάδες πολιτών. Αυτό είναι γνωστό και διαχρονικά προβεβλημένο. Αυτό που δεν είναι κοινά γνωστό και προβεβλημένο είναι ότι μαζί μ’ αυτούς, βαρύ ήταν το πλήγμα από την πρώτη στιγμή, και καθ’ όλη τη διάρκεια της δικτατορίας, και για πολλά στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων –και των τριών Όπλων-. Πολλοί αποτάχτηκαν ή αποστρατεύτηκαν, άλλοι φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν ή εξορίστηκαν. Έφτανε για αυτό το να μην είναι υποστηρικτές του καθεστώτος ή να είναι γνωστή η ιδεολογική τους ταυτότητα. Για αρκετούς, ακόμα και η ιδεολογική ταυτότητα συγγενών τους ή και …μελλουσών συζύγων.

Τους λόγους για τους οποίους το πλήγμα αυτό στις Ένοπλες Δυνάμεις, το μεγαλύτερο από αντίστοιχα πλήγματα στις άλλες κοινωνικές ομάδες δημόσιων λειτουργών, δεν είναι κοινά γνωστό και προβεβλημένο τους αφήνω στον προβληματισμό σας.

Η επίρριψη, όμως, μεταπολιτευτικά, της αποκλειστικής ευθύνης για τη δικτατορία στις Ένοπλες Δυνάμεις γενικά, ο οικονομικός και ποιοτικός εκφυλισμός τους, οι αναξιοκρατικές προωθήσεις κομματικών ημετέρων, οι χλευαστικοί χαρακτηρισμοί, η παράβλεψη ότι το χουντικό καθεστώς περιείχε λειτουργούσες όλες τις θεσμικές δημόσιες μη στρατιωτικές λειτουργίες, δεν είναι μόνο κατάφωρη αδικία προς τους ένστολους δημόσιους λειτουργούς. Είναι και κρίσιμα επικίνδυνη πρακτική γιατί το κύρος, η αξιοπιστία, το ηθικό και η αναγνώριση του έργου των Ενόπλων Δυνάμεων, αποτελούν βασικό παράγοντα της Εθνικής Ισχύος της χώρας. Τον παράγοντα αυτόν, που άκριτα μειώνει το πολιτικό σύστημα, πληρώνει πανάκριβα το σύνολο της κοινωνίας τόσο με χρήμα όσο και με την προσωπική στέρηση πολύτιμου χρόνου από τη ιδιωτική και την επαγγελματική ζωή των νέων της.

Για το Πολεμικό Ναυτικό, πέρα από την αρχική ‘μουδιασμένη’ αδιαφορία, από την πρώτη στιγμή, ήταν ξεκάθαρες ορισμένες καθοριστικές λεπτομέρειες που προλείαναν το έδαφος της σταδιακά αυξανόμενης αντίδρασης ενάντια στη χούντα.

Πρώτα απ’ όλα, ο αριθμός των μόνιμων στελεχών που εκφράστηκαν υπέρ του πραξικοπήματος ήταν ελάχιστος.

Οι πρώτες εντυπώσεις ήταν θλιβερές και συνάμα αποκαλυπτικές της ψευδολογίας περί συνωμοσιών κατάληψης της εξουσίας από επικίνδυνους κομμουνιστές. Την δήθεν επικινδυνότητα αυτών των ανθρώπων, από κάθε κοινωνική διαστρωμάτωση, ηλικιωμένων, γυναικών, ανήμπορων, διανοούμενων και απλών πολιτών, τα στελέχη του Ναυτικού τη διαπίστωσαν με τα ίδια τους τα μάτια αφού το Ναυτικό ανέλαβε τον άχαρο ρόλο να τους μεταφέρει στις νησιωτικές φυλακές και τόπους εξορίας...

Πολύ γρήγορα, η αρχική αποφυγή συζητήσεων στα καρέ των μονίμων στελεχών στα πλοία και στα γραφεία των Υπηρεσιών, εξελίχθηκε σε ανεκδοτολογία και μετά σε λοιδορία και χλεύη. Παράλληλα, οι θερμότεροι άρχισαν να σκέφτονται τρόπους αντίδρασης.

Γιατί, όμως, το Πολεμικό Ναυτικό δεν ‘ομογενοποιήθηκε’ με τη χούντα; Γιατί δεν συνέπραξε στη διαχείριση της εξουσίας και γιατί αντέδρασε στη δικτατορία;

Οι εκδοχές που δίδονται στην Ελλάδα πρέπει απαραιτήτως να «εντάσσουν» το οτιδήποτε και τον οποιονδήποτε σε κάποια «πλευρά» ή «παράταξη».

Έτσι, σε αντικρουόμενες εκδοχές, ακούγεται και γράφεται ότι:

-Το Ναυτικό αντέδρασε γιατί ήταν ανέκαθεν Βασιλικό.

-Το Ναυτικό αντέδρασε γιατί ήταν ανέκαθεν Δημοκρατικό.

-Το Ναυτικό αντέδρασε γιατί δεν το συμπεριέλαβαν ενεργά στο πραξικόπημα!

Τα πράγματα, όμως, μπορεί να είναι πολύ πιο απλά και πολύ πιο ανθρώπινα. Και διδακτικά.

Για να καταλάβει κανείς τον λόγο που το Πολεμικό Ναυτικό δεν μπορεί να ανεχθεί και να λειτουργήσει σε ολοκληρωτικές συνθήκες, θα πρέπει να αναλογισθεί πώς γαλουχούνται τα στελέχη του για να συμβιώνουν, εργάζονται και αποδίδουν στα πλαίσια ενός πλοίου.

Τα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού, οποιασδήποτε ...κληρονομικής ή επίκτητης προσωπικής ιδεολογίας, γαλουχούνται έτσι ώστε, να τηρούν τις υποχρεώσεις τους, να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους και να σέβονται την ιεραρχία της κοινωνίας τους. Όχι ως φιλοσοφική ή ιδεολογική επιλογή αλλά, ως ανάγκη για την επιβίωση και επίτευξη των στόχων της –πλωτής- κοινωνίας τους.

Πώς, λοιπόν, να συμφωνήσουν σε μια ενέργεια που παρέβαινε τις απορρέουσες από τον όρκο τους και το επάγγελμά τους υποχρεώσεις, δεν αναγνώριζε κανένα δικαίωμα και κατέλυε κάθε έννοια κοινωνικής και επαγγελματικής ιεραρχίας;

Για τα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού ήταν, από τη διαμορφωμένη επαγγελματική νοοτροπία τους, εξ αρχής ορατό ότι με τις συνθήκες αυτές ο ολοκληρωτισμός της δικτατορίας οδηγούσε το πλοίο της χώρας σε βέβαιο ναυάγιο.

Γι αυτό και με την πρώτη ευκαιρία έδειξαν τις προθέσεις τους.

Τον Δεκέμβριο του 1967, ο τότε Βασιλιάς, προσπάθησε με στρατιωτικό αντιπραξικόπημα να ανατρέψει τη χούντα.

Ο κακός σχεδιασμός και οι λανθασμένες επιλογές προσώπων που δείλιασαν, του επικεφαλής Βασιλιά συμπεριλαμβανόμενου, είχαν ως αποτέλεσμα την αποτυχία του αντικινήματος και την αυτοεξορία του Βασιλιά στην Ιταλία.

Το Πολεμικό Ναυτικό, παρά τον ανύπαρκτο σχεδιασμό του βασιλικού αντικινήματος, έδειξε καθαρά τις προθέσεις του βγαίνοντας στο πέλαγος για να στηρίξει την προσπάθεια ανατροπής της χούντας και την επαναφορά της δημοκρατίας.

Όταν ο Βασιλιάς έφυγε με την οικογένειά του και η νεοδιορισμένη ηγεσία του Ναυτικού πιάστηκε και αποστρατεύτηκε, τα πλοία γύρισαν αναγκαστικά στις βάσεις τους.

Αμέσως μετά, στελέχη, όπως αυτά της Τάξης που μπήκε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων το ’48, συνομολόγησαν την αντίθεσή τους και ήρθαν σε επαφή με τις πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις στην Ελλάδα και με στελέχη της Πολεμικής Αεροπορίας αλλά και του Στρατού Ξηράς.

Παράλληλα με τους αξιωματικούς, και υπαξιωματικοί του Ναυτικού άρχισαν να οργανώνονται σε αντιστασιακές οργανώσεις όπως η «Δημοκρατική Άμυνα» και πολλοί από αυτούς συνελήφθησαν και βασανίστηκαν πάνω στο παροπλισμένο καταδρομικό ΕΛΛΗ που η χούντα είχε μετατρέψει σε κολαστήριο.

Από τις αρχές του ‘69, ο μικρός πυρήνας των αποφασισμένων αρχίζει τη συστηματική μύηση στελεχών τα οποία και υπογράφουν Όρκο ότι θα αγωνιστούν για την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης στην Ελλάδα.

Σκοπός τους δεν ήταν η αντικατάσταση της χούντας του στρατού με μία άλλη του Ναυτικού.

Σε όλα τα σχέδια και τις σκέψεις τους αναζητούσαν τον τρόπο ενεργοποίησης του πολιτικού κόσμου και την διαμόρφωση της δημοκρατικής ιεραρχίας που θα αποκαθιστούσε τη λαϊκή κυριαρχία και τη συνταγματική νομιμότητα.

Από το ‘69, εξυφαίνονται διάφορες μεμονωμένες ενέργειες που οι ιστορικοί του μέλλοντος θα καταγράψουν με λεπτομέρεια και που επιβεβαιώνουν την εξ αρχής αντίθεση πολλών στελεχών του Π.Ν. στη δικτατορία.

Παράλληλα, ο πυρήνας των οργανωμένων της Τάξης του ’48 προσεγγίζει και μυεί στην αναγκαιότητα αντίδρασης όλο και περισσότερα στελέχη. Οργανώνει την τοποθέτηση των περισσότερων μυημένων ταυτόχρονα σε καίριες θέσεις. Στις μονάδες του Στόλου και κρίσιμες Υπηρεσίες ώστε να γίνει εφικτή η επιθυμητή μαζικότητα και αποτελεσματικότητα της κίνησης. Προσεγγίζεται ο Ευάγγελος Αβέρωφ που παράλληλα με τον πρεσβευτή Γεώργιο Σέκερη προσπαθούν (όχι επιτυχώς, είναι αλήθεια) να εξασφαλίσουν την πολιτική συμπαράσταση στο Κίνημα. Διαμορφώνονται επιχειρησιακά σχέδια και αναζητείται η κατάλληλη συγκυρία.

Αυτή ήρθε από τον Σεπτέμβριο του ’72, με το σύνολο σχεδόν των κυβερνητών των μάχιμων μονάδων του Στόλου μυημένων, όπως και πολλών στελεχών προϊστάμενων όλων των υπηρεσιών υποστήριξης και διοικητικής μέριμνας.

Οι δυσκολίες συντονισμού και οργάνωσης του Κινήματος πολλές.

Προσωπικοί προβληματισμοί και παλινδρομήσεις, έλλειψη ‘συνωμοτικής’ νοοτροπίας, αναζήτηση αρχηγού.

Απαίτηση για ξεκάθαρη πολιτική κάλυψη, εξασφάλιση εκ των προτέρων και της παραμικρής επιχειρησιακής λεπτομέρειας, διασφάλιση συμμετοχής μονάδων μονάδων του Στρατού Ξηράς και της Πολεμικής Αεροπορίας, συνδυασμός της κίνησης με εξέγερση της νεολαίας.

Είναι μερικά χαρακτηριστικά του σχεδιασμού που μπορούν να εκτιμηθούν ως αρνητικά στην πρώτη ανάγνωση των ιστορικών αρχείων του Κινήματος ως 'ανασχετικά' στην έγκαιρη εκδήλωση του Κινήματος.

Είναι, όμως, αρνητικά;

Τα στοιχεία αυτά αναδεικνύουν και τα στοιχεία του πολιτισμού της θαλασσινής κοινωνίας, που τα μόνιμα στελέχη του Ναυτικού εγκολπώνονται στην εφηβική τους ηλικία και βιώνουν μέχρι το τέλος της ζωής τους. Μιλώ για τον θαλασσινό πολιτισμό που υπάρχει σε κάθε είδους πλοίο, πολεμικό, εμπορικό ή αλιευτικό από την εποχή της τριήρους σαν κι αυτή που βρίσκεται δίπλα μας. Και μιλώ για τον πολιτισμό ως σύστημα κοινωνικής οργάνωσης, ως το σύνολο νόμων, κανονισμών, αρχών και παραδόσεων που μετατρέπουν το κάθε άτομο σε συνειδητοποιημένο πολίτη. Που εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του και απολαμβάνει τα δικαιώματά του ώστε η κοινωνία ως σύνολο να πορεύεται με ασφάλεια και κοινή πρόοδο.

Στην κοινωνία του κάθε πλοίου, υπάρχει η ιεραρχία που προσδιορίζεται αναλόγως των καθηκόντων και των ευθυνών του καθενός. Η αποφυγή των υποχρεώσεων οποιουδήποτε σε οποιοδήποτε ιεραρχικό επίπεδο, θα έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια και την αποστολή της κοινωνίας.

Αλλά και η στέρηση των δικαιωμάτων οποιουδήποτε σε οποιοδήποτε επίπεδο θα προκαλούσε το ίδιο. Ο καπετάνιος είναι ο απόλυτος άρχοντας. Αλλά αν δεν εξασφαλίζει το ευ ζην και τα δικαιώματα και του τελευταίου στην ιεραρχία, η τύχη του θα είναι ίδια με αυτόν. Πρέπει να κερδίσει τον σεβασμό και την αναγνώριση σε βαθμό που οι διαταγές του να μην επιδέχονται συζήτησης. Γιατί ο απαιτούμενος ελάχιστος χρόνος αντίδρασης δεν επιτρέπει τη λήψη αποφάσεων από ‘ηγετικές ομάδες’ ή επιτροπές που θα συνέρχονται κατά περίπτωση. Είναι, πάλι, αδιανόητο, και παράλογο, για ένα πλοίο εν πλω, το να τοποθετήσει κάποιος, επειδή διαφωνεί με τον τρόπο λειτουργίας του πλοίου, βόμβα στο μηχανοστάσιο. Ή να κλείσει το δεξί κατάστρωμα και να πει ‘από εδώ δεν περνάει κανείς’. Και είναι αδιανόητο γιατί ξέρει, το βλέπει, το νοιώθει ότι κινδυνεύει και ο ίδιος να βρεθεί στον βυθό της θάλασσας.

Το πλαίσιο, δηλαδή, της κοινωνίας, υποχρεώνει τη διαμόρφωση του πολιτισμού της έτσι ώστε όλα τα μέλη της να πειθαναγκάζονται από αυτό (από το πλαίσιο) στην εκτέλεση των υποχρεώσεών τους και στην δίκαιη κατανομή και εξασφάλιση των δικαιωμάτων καθενός (γι αυτό εξ άλλου εμείς δεν ‘λαμβάνουμε την τιμή ν’ αναφέρουμε’ αλλά ‘ευπειθώς αναφέρουμε’). Αυτό σημαίνει ότι το ολοκληρωτικό ‘υπερεγώ’ που καταδυναστεύει την ελληνική κοινωνία δεν έχει θέση στο πλοίο. Για κανέναν. Και αυτό εξηγεί το γιατί τα στελέχη του Ναυτικού ζητούσαν από την αρχή τον καθορισμό αρχηγού, αρχαιότερου όλων των κινηματιών, και πολιτική κάλυψη. Γιατί, γαλουχημένα στην ιεραρχική δημοκρατία του πλοίου, η ανατροπή της ιεραρχίας ήταν γι αυτούς αδιανόητη και γιατί η κίνησή τους σε καμιά περίπτωση δεν ήθελαν να εμφανιστεί ως εγωκεντρική, ιδιοτελής και αμιγώς στρατιωτική σαν κι αυτή των συνταγματαρχών.

Από τον Σεπτέμβριο του 72, αν υπήρχαν οι προϋποθέσεις ενός πολιτικού σχήματος εθνικής ενότητας έτοιμου να αντικαταστήσει τη χούντα, το Ναυτικό, με την ήδη εξασφαλισμένη συμπαράσταση δημοκρατικών στελεχών της Πολεμικής Αεροπορίας και του Στρατού Ξηράς, με διασυνδέσεις με αντιστασιακές ομάδες πολιτών αλλά και με τη στήριξη ισχυρών οικονομικών παραγόντων της εποχής, ήταν έτοιμο και θα μπορούσε να δράσει αμέσως.

Η διαρκής αναστολή των ενεργειών σε αναζήτηση αρχηγού και πολιτικής κάλυψης μπορεί να δίνει την εντύπωση προσωπικών αδυναμιών (σε ένα μέρος, υπαρκτών) αλλά, επιβεβαιώνει τις προθέσεις για αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας και όχι για την αντικατάσταση της χούντας από μια άλλη.

Μετά την εξέγερση των φοιτητών στη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης, και Αθηνών, τον Φεβρουάριο του 73, οι αξιωματικοί του Ναυτικού πήραν το λαϊκό μήνυμα του «δεν πάει άλλο» και αποφάσισαν να δράσουν παρά το ομιχλώδες του ορίζοντα της πολιτικής κάλυψης. Ενδεικτική η παραίνεση γυναίκας πρωτεργάτη του Κινήματος που είπε στον άντρα της "Μα καλά, τα παιδαρέλια ξεσηκώθηκαν ξεβράκωτα κι εσείς που έχετε τα κανόνια και τα καράβια ακόμα κάθεστε;"

Η αυτόνομη αντίδραση των νέων κόντρα στον ολοκληρωτικό παραλογισμό της δικτατορίας είναι σίγουρο ότι τροφοδότησε την αποφασιστικότητα για επίσπευση του Κινήματος, περιόρισε τα πισωγυρίσματα και την εξονυχιστική επεξεργασία κάθε επιμέρους συντονιστικού προβλήματος και οδήγησε στην απόφαση για εκδήλωση του Κινήματος στις 22 Μαΐου 1973.

Η αποκάλυψη των σχεδίων και η άμεση αντίδραση της χούντας με τη σύλληψη των πρώτων κινηματιών απέτρεψε την εκδήλωση του κινήματος. Δεν απέτρεψε, όμως, την εκπλήρωση του σκοπού του.

Η χούντα προσπάθησε να μειώσει την αρχική εντύπωση. Ο εκπρόσωπός της Βύρων Σταματόπουλος ανακοίνωνε μια κίνηση ‘ελάχιστων’ απόστρατων και ένα-δύο εν ενεργεία αξιωματικών του Ναυτικού, μετρημένων στα δάχτυλα του ενός χεριού, μια ‘κίνηση οπερέτα’. Και θα κατόρθωνε να περάσει αυτήν την εντύπωση στην εσωτερική και διεθνή κοινή γνώμη αν, μεταξύ των λίγων πλοίων που βρίσκονταν εν πλω, δεν βρισκόταν και το Α/Τ ΒΕΛΟΣ.

Ο Κυβερνήτης του, Αντιπλοίαρχος Παππάς, αντιλαμβανόμενος την κρισιμότητα της κατάστασης, τη μακρόχρονη προσπάθεια να πηγαίνει χαμένη, την προοπτική μιας ευκαιρίας για νέο Κίνημα αδύνατη και τον κίνδυνο ακόμα και εκτέλεσης λίγων, έστω, συναδέλφων του –με συνοπτικές διαδικασίες Στρατοδικείων- άμεσο, αποσχίστηκε από την δύναμη του ΝΑΤΟ και ζήτησε πολιτικό άσυλο στην Ιταλία. Σκοπός του η αποκάλυψη, στην προγραμματισμένη για τον Ιούνιο του '73 Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Κοπεγχάγη, τόσο της έκτασης του Κινήματος του Ναυτικού όσο και της γενικότερης αντίθεσης των Ενόπλων Δυνάμεων αλλά και των πολιτών στη δικτατορία.

Το σύνολο σχεδόν του πληρώματος του πλοίου ζήτησε να τον ακολουθήσει. Δέχτηκε να τον συνοδεύσουμε οι μικροί, ανύπαντροι και χωρίς σοβαρές οικογενειακές υποχρεώσεις οι περισσότεροι, 6 αξιωματικοί και 24 υπαξιωματικοί. Στη δική μας απόφαση να τον ακολουθήσουμε συντέλεσε ο ‘θαλασσινός πολιτισμός’ που προανέφερα. Όταν ο ηγέτης έχει κερδίσει την αναγνώριση, την εμπιστοσύνη, τον σεβασμό και την αγάπη σου, εκτός από την ανασφάλεια που σου προκαλεί το ενδεχόμενο της απώλειάς του, ενεργοποιεί και το αίσθημα της υποχρέωσής σου για την προστασία του. Έτσι απλά.

Ο αντιπλοίαρχος Παππάς, από τους πρωτεργάτες του Κινήματος, έχοντας και το σύνολο των όρκων στην κατοχή του, σφυροκόπησε με ντοκουμέντα τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Κοπεγχάγη. Στη συνέχεια, με συνεχείς συνεντεύξεις και καταιγισμό μηνυμάτων στα ΜΜΕ του εξωτερικού, και με ανάλογη συντονισμένη δραστηριότητα όλων όσων τον ακολούθησαν αξιωματικών και υπαξιωματικών, σε όλο το δεκαπεντάμηνο διάστημα της εξορίας, αποδόμησε τον μύθο ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις στηρίζουν την δικτατορία. Εξέθεσε και προβλημάτισε τους ορατούς και αόρατους υποστηρικτές της και αποκάλυψε σε όλη την έκταση –ίσως και σε μεγαλύτερη- το Κίνημα του Ναυτικού. Και τις διασυνδέσεις του και με τους άλλους Κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων και με κοινωνικές ομάδες.

Παράλληλα, οι συλληφθέντες αξιωματικοί, αποκάλυπταν στις απολογίες τους πρόσωπα και πράγματα του Κινήματος σε όλη, εν πολλοίς εσκεμμένα, την έκτασή του φέρνοντας σε αδιέξοδο το καθεστώς για τιμωρία των κινηματιών. Από τη μια ήταν αδύνατο να φυλακίσει το σύνολο των κυβερνητών του Στόλου, Διευθυντών των κυριότερων Υπηρεσιών και δεκάδων άλλων αξιωματικών και υπαξιωματικών για τους οποίους προέκυπταν στοιχεία συμμετοχής στο Κίνημα, διαλύοντας στην ουσία το Πολεμικό Ναυτικό. Από την άλλη, οι πιέσεις από την διεθνή κοινή γνώμη και τους κρυφούς ή φανερούς πάτρωνές του αυξάνονταν με ραγδαίο ρυθμό.

Ως μόνη διέξοδο για τη διατήρησή του στην εξουσία, το δικτατορικό καθεστώς αποφάσισε την αποφυλάκιση των κινηματιών, τη Γενική Αμνηστία σε όλους τους πολιτικούς εξόριστους, κρατούμενους και υπόδικους –με μοναδική εξαίρεση τον Αντιπλοίαρχο Παππά και όσους τον ακολουθήσαμε-, την κατάργηση της Βασιλείας και τον σχηματισμό πολιτικής κυβέρνησης υπό τον Μαρκεζίνη εξαγγέλλοντας, για πρώτη φορά μετά 6 χρόνια, ελεύθερες εκλογές σε απώτερο, βεβαίως, χρόνο.

Η ‘ελαστικοποίηση’ του ολοκληρωτισμού του καθεστώτος, ως απόρροια του Κινήματος του Ναυτικού που μπορεί να μην εκδηλώθηκε αλλά, με την αποκάλυψη της έκτασής του, γκρέμισε τα σαθρά θεμέλια της δικτατορίας, δίχως αμφιβολία, αναζωπύρωσε τη νεανική φωτιά της Νομικής και οδήγησε τους νέους, λίγους μήνες μετά, στην εξέγερση του Πολυτεχνείου που ήταν και η αρχή του τέλους της πιο σκοτεινής περιόδου της νεοελληνικής ιστορίας.

Δεν είναι τυχαίο ότι και οι ξένοι αυτό εκτίμησαν. Και αποτυπώθηκαν εύστοχα οι συνέπειες του Κινήματος του Ναυτικού από Αυστριακό σκιτσογράφο σε Αυστριακή εφημερίδα με το σκίτσο του Α/Τ ΒΕΛΟΥΣ, ως συμβόλου του Κινήματος του Ναυτικού, να θρυμματίζει το άγαλμα του Κολοσσού - Δικτάτορα.

Δυστυχώς το τέλος επεφύλασσε και την εθνική καταστροφή της Κύπρου κατά τα σχεδιασθέντα αλλαχού σχέδια που εξυπηρέτησε η ...μεταλλαγμένη χούντα του Ιωαννίδη Και που ολοκληρώθηκε στους πρώτους μήνες της μεταπολίτευσης λόγω της ανύπαρκτης Εθνικής Ισχύος της χώρας.

Οι αγώνες των νέων, όμως, και αυτοί των στελεχών του Ναυτικού και των Ενόπλων Δυνάμεων, όλου του ιδεολογικού φάσματος, κόντρα στον παραλογισμό του ολοκληρωτισμού, θυσιάζονται ανεκμετάλλευτοι από τη γενιά μας στα πλαίσια επετειακών εκδηλώσεων, περισσότερο αναμνηστικών συναντήσεων των τότε πρωταγωνιστών τιμώμενων με την παρουσία θεσμικών αρχόντων και απόντων των νέων και της κοινωνίας που θα είχαν να διδαχθούν πολλά.

Όχι απαραίτητα με τη συμμετοχή τους σε τέτοιες επετειακές εκδηλώσεις, αλλά με την ανάπτυξη υποδομής για την ενημέρωσή τους στην ιστορία.

Είναι επιτακτική η ανάγκη διαμόρφωσης χώρων σαν κι αυτόν (Πάρκο Ναυτικής Παράδοσης) με την κατάλληλη υποδομή για την ανάδειξη και προβολή της ιστορίας στις πραγματικές της διαστάσεις, για την ανάδειξη και προβολή χρήσιμων σε όλους μας παραδειγμάτων αγώνων για το κοινό καλό, παραδειγμάτων κοινωνικής συνοχής και αποτελεσματικότητας.

Ο χώρος στον οποίον βρισκόμαστε σήμερα, δεν φιλοξενεί απλά κάποια πλοία που έπαιξαν διαφορετικούς ρόλους το καθένα στην ιστορία της πατρίδας μας. Ούτε τα φιλοξενεί για να προβάλλονται, αντικειμενικά αναπόφευκτο άλλωστε, μόνο οι ηγέτες και τα πληρώματά τους που τα έκαναν γνωστά παγκοσμίως σε συγκεκριμένες ιστορικές συγκυρίες.

Φιλοξενούνται πλοία/φορείς του Ελληνικού πολιτισμού. Της Ελληνικής Δημοκρατίας, του συστήματος κοινωνικής οργάνωσης και λειτουργίας που υποδείξαμε κάποτε στα πέρατα του κόσμου, και εξακολουθεί να συντηρείται και να λειτουργεί στα σκαριά κάθε τύπου σήμερα. Ενός πολιτισμού που αναδεικνύει άξιους ηγέτες και συνειδητοποιημένους σε υποχρεώσεις και δικαιώματα πολίτες. Ενός πολιτισμού που γεννήθηκε σε μια τριήρη σαν τη διπλανή μας, δοξάστηκε στον ΑΒΕΡΩΦ και απέδειξε πάνω στα νεώτερα πλοία του που εκπροσωπούνται εδώ , αυτοδίκαια, με το ΒΕΛΟΣ, την αντίστασή του στον σκοτεινό ολοκληρωτισμό.

Ενός πολιτισμού που φαίνεται να έχουμε, ως κοινωνία, στη στεριά, λησμονήσει. Ενός πολιτισμού που προέτρεπε τους πολίτες να ‘αμύνονται’ για το κοινό καλό ‘περί Πάτρης’ και όχι ‘περί πάρτης’, να προστατεύουν τους συμπολίτες τους ‘τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι’ και όχι ‘τοις κείνων χρήμασι πειθόμενοι’.

Γι αυτό, τα πλοία αυτά, όχι μόνο έχουν θέση εδώ, στο Πάρκο Ναυτικής Παράδοσης δίπλα δίπλα αλλά, θα πρέπει η πολιτεία να τα διαφυλάξει όλα ως κόρη οφθαλμού και να τα αποδώσει λειτουργικά και επισκέψιμα στους πολίτες και στα παιδιά μας. Υπό την αιγίδα της Πολιτείας, της Βουλής των Ελλήνων για την επαναλειτουργία της οποίας αγωνίστηκαν, ταλαιπωρήθηκαν, βασανίστηκαν, έδωσαν ακόμα και τη ζωή τους, χιλιάδες απλοί πολίτες, ένστολοι και μη.

Λίγα χρήματα χρειάζονται και πολλή πολιτική βούληση.

Κατάλαβες ξάδερφε;

Ευπειθώς αναφέρω πέρας της ομιλίας μου."


Μερικοί από αυτούς που ταλαιπωρήθηκαν, ξυλοφορτώθηκαν, βασανίστηκαν και αποτάχτηκαν για τη συμμετοχή τους στο Κίνημα του Ναυτικού, χρόνο με τον χρόνο εμφανίζουν μια αυξανόμενη δυσθυμία γιατί προβάλλονται ο Παππάς και το ΒΕΛΟΣ σε 'πρώτο πλάνο'. Μαζί μ'αυτούς και κάποιοι που ο ιστορικός του μέλλοντος, βασιζόμενος στα ιστορικά αρχεία, δεν θα τους περιλάβει καν ως 'συμμετέχοντες'. Την ανθρώπινη ματαιοδοξία των πρώτων (που τους σέβομαι και τους εκτιμώ) την κατανοώ. Ο φθόνος και η μισαλλαδοξία των δεύτερων με εξοργίζει.

Και άλλα πλοία ήταν εν πλώ την ίδια μέρα.

Αλλά, αν δεν ήταν ο Παππάς με το ΒΕΛΟΣ... (πώς το είχε πεί ο Κατσιφάρας;...)


Με την ευκαιρία, να ευχαριστήσω τον τωρινό Κυβερνήτη του Α/Τ ΒΕΛΟΣ Αντιπλοίαρχο Παντελή Μανιάτη Π.Ν., και τα μόνιμα και στρατευμένα στελέχη που, σε αντίξοες συνθήκες, προσπαθούν να συντηρήσουν και να διαμορφώσουν το πλοίο ως Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα. Και, βεβαίως, για την άψογη φιλοξενία που επεφύλαξαν και σε μένα τις λίγες μέρες που ευτύχησα να ξαναβρεθώ πάνω στο ΒΕΛΟΣ που σημάδεψε και τη δική μου ζωή.

38 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Η ιστορία δεν γράφεται βέβαια με αν και ίσως, αλλά πως να το κάνουμε λέμε αν πετύχαινε το κίνημα του Ναυτικού (κατά την ταπεινή μου γνώμη, απ' ότι μετά το πολυτεχνείο, αλλά και αργότερα μεσολάβησαν οι χουνταίοι ήσαν αμετανόητοι και ικανοί για όλα, ΟΧΙ δεν υπήρχε περίπτωση να πετύχει, να κλονίσει ΝΑΙ) η Κύπρος δεν θάταν σήμερα χαμένη για πάντα.

Κωστής Γκορτζής είπε...

Πιστεύω ότι τα σχέδια ΗΠΑ-Αγγλία για την Κύπρο προϋπήρχαν και υλοποιούνταν σταδιακά. Σε ένα μέρος, η συνολική αντίδραση της κοινωνίας (Νομική, Ναυτικό -και ΣΞ και Π.Α-, Πολυτεχνείο) επιτάχυνε τις διαδικασίες που είχαν δρομολογηθεί με την εγκατάσταση της χούντας (απόσυρση της Μεραρχίας) για διχοτόμηση της Κύπρου. Γι αυτό και το τόσο 'άγαρμπο' των γεγονότων (πραξικόπημα κατά Μακάριου, Προεδρία Σαμψών κλπ). Βλέποντας ότι ο χρόνος για τη χούντα εξαντλείται, μετέτρεψαν τις διαδικασίες σε συνοπτικές. Κατάφεραν αυτό που ήθελαν, βρήκαν κι έναν ένοχο για να έχουμε όλοι οι υπόλοιποι Έλληνες ήσυχοι τη συνείδησή μας αφού δεν τον ...ψηφίσαμε, και πορευόμαστε μακάριοι στις ...κάλπες.
Με βάση το 'αντίκρυσμα' της κίνησης του Παππά, εγώ πιστεύω ότι δεν χρειαζόταν καν Κίνημα. Κι αν ένας ακόμα σαν κι αυτόν, σάλταρε στο πλοίο του και έβγαινε από τον Ναύσταθμο εκείνο το βράδυ, η Ιστορία θα γραφόταν σίγουρα αλλιώς...
Αλλά, συμφωνώ, η Ιστορία δεν γράφεται με αν και ίσως.

Μιχάλης Ρ. είπε...

Κωστή δεν είδα αυτή την ανάρτηση και έγραψα σχετικά στην προηγούμενη. Είμαι περήφανος που σε γνώρισα γιατί εσύ και κάποιοι σαν εσένα με έκαναν υπερήφανο για το πηλίκιο με το εθνόσημο που φορούσα για 31 χρόνια. Δέξου από εμένα τον ασήμαντο ένα μεγάλο ευχαριστώ.
ΥΣ: Η ιστορία γράφεται από τους νικητές και διδάσκετε στους νεώτερους με σκοπό την εθνική συνέχεια. Νικητές ήταν το «Βέλος», το πλήρωμα και η δημοκρατία μας. Δεν διδάσκετε γιατί οι κρατούντες δεν συμμετείχαν σ’ αυτό.

Κωστής Γκορτζής είπε...

Μιχάλη, σου απάντησα εκεί και αντιγράφω:
"Το 'ευχαριστώ' πάει προς τον καπετάνιο μου... Αυτός πήρε την απόφαση και την ευθύνη. Εμείς ακολουθήσαμε τις αρχές μας. Και καλό είναι να απονέμουμε τα του "Καίσαρος τω Καίσαρι" γιατί, μεταπολιτευτικά, ΟΛΟΙ το παίζουν πρωταγωνιστές. Ακόμα και τα ...Κολλητήρια. :-)))"

Με τιμά η φιλία σου.

lgreco είπε...

Κατ'αρχήν χρόνια πολλά για την ονομαστική γιορτή αφού στο facebook φαίνεται να ΄χεις ρίξει μαύρη πέτρα προς το παρόν.

Εξαιρετική η ομιλία και είναι κρίμα που δεν εκφωνήθηκε -- αν και αναρρωτιέμαι πάνω σε τι αυτιά θα έπεφτε.

Την εκπομπή από τη Μηχανή του Χρόνου θα καταφέρουμε να τη δούμε στο youtube κάποια στιγμή;

Κωστής Γκορτζής είπε...

Λεωνίδα, ευχαριστώ για τις ευχές και τα καλά σου λόγια. :-)
Η εκπομπή του Σαββάτου είναι εν πολλοίς μια συρραφή παλιότερων αρχείων της ΝΕΤ με ολίγη από νέες συνεντεύξεις και δεν ξέρω αν τελικά θα βγάζει κάποια ουσία. Θα δούμε. Για το youTube, λόγω ...τεχνικών προβλημάτων (λείπει ο γιός!) δεν μπορώ να κάνω κάτι!

Lion είπε...

Γεια σου Καπετανιε - πολλα ειναι τα μπραβο που σου αξιζουν.

Λες οτι ολα αυτα που εγιναν, εγιναν γιατι η θαλασσα και η ναυτοσυνη σας ειχαν δωσει τα καταλληλα μυαλα, την καταλληλη νοοτροπια.

Περα απο τις - επισης σωστες - πολιτικοιστορικες αναλυσεις, το ανθρωπινο διδαγμα απο το ηρωικο σας Κινημα ειναι "φερτε τα σημερινα παιδια κοντα στην θαλασσα".

Αυτο το διδαγμα δεν θελουν (η ισως δεν μπορουν) να το καταλαβουν οι περισσοτεροι απο εκεινους που σε ακουν.

Υ.Γ. Ενα μικρο τεχνικο: το λινκ προς το αρθρο της εφημεριδας δεν δουλευει. Το σωστο λινκ ειναι εδω.

Υ.Υ.Γ. Μια μικρη ομολογια. Πριν γνωρισω εσενα, αντιπαθουσα (βαθια) ολους τους στρατιωτικους. Εσυ με εμαθες, οτι μερικες φορες το Ηθος μπορει να φοραει και στρατιωτικη στολη.

Κωστής Γκορτζής είπε...

Χρήστο, κατανοώ πλήρως το γενικότερο συναίσθημα προς τους 'ένστολους' που έχει εμπεδωθεί στους περισσότερους, τόσο από τις προσωπικές τους εμπειρίες από τη θητεία τους, όσο και από τη γενικότερη καλλιέργεια στερεότυπων που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα (στρατοκράτες, πολεμολάγνοι, ...αμόρφωτοι κλπ).
Κι εγώ γνώρισα πολλούς ένστολους πάσχοντες από το ...'σύνδρομο της Αποκριάς', (το σύνδρομο της ανόητης εξουσίας που διευκολύνεται από το κρύψιμο της πραγματικής προσωπικότητας κάτω από τη στολή) αλλά γνώρισα -είμαι βέβαιος ότι κι εσύ- και πάρα πολλούς με το ίδιο 'σύνδρομο' που τους δημιουργεί η όποια 'καρέκλα' τους. Τους ...ελεγκτές γιατρούς που θεωρούν τα βιβλιάρια Υγείας, τους Εφοριακούς, τους γόνους μάνατζερς σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, τις 'πόρτες' στα μπαρ και σε οποιαδήποτε κοινωνική άλλη δραστηριότητα. Όπου, η συμπεριφορά οποιουδήποτε κατέχει οποιαδήποτε μορφή εξουσίας είναι -προς το πιό απαράδεκτο- αντιστρόφως ανάλογη της κοινωνικής του μόρφωσης... (Η ανατροπή της κοινωνικής ιεραρχίας που λέω και στην ομιλία). Καιρός να ξεφύγουμε από αυτά τα στερεότυπα μπας και προοδεύσουμε ως κοινωνία.

Lion είπε...

Οπως τα λες Κωστη.
Καιρος να ξεφυγουμε απο αυτα τα στερεοτυπα. Εγω εκανα την αρχη και κρινω τους ανθρωπους απο αυτα που κανουν, οχι απο το να φορανε στολη η οχι. Ευχαριστω για το Μαθημα που μου εδωσες.

Για μπαρ δεν ξερω, δεν εχω καμμια σχεση. Αλλα μανατζερ που εχει παρει την θεση επειδη ειναι "γιος του ταδε" ειναι απο τις χειροτερες προυποθεσεις. Το ιδιο και μερικοι αλλοι που μιλανε ex cathedra ενω τους τρεφει ο μπαμπακας τους.

Η Θαλασσα τους περιφρονει και τους ξεβραζει ολους αυτους. Γιατι νομιζεις οτι γεμιζουν οι παραλιες μας καθε καλοκαιρι;

Κωστής Γκορτζής είπε...

... :-))))

Ανώνυμος είπε...

Κυριε κυβερνητα Ευπειθώς αναφέρω οτι υποκλινομαι.
Ηταν ενας συγκλονιστικος λογος και πολυ βαρυς για καποιους.
Οργανωση και εκτελεση βαρεως αντικειμενου λοιπον για να κανει επιτελους καποιους να κατσουν και να λυσουν ΑΒΑΚΕΙΟ !!!

Ο ναυκληρος σας στο D-221

Unknown είπε...

Τί να πεις; Η φατριοποίηση δημιουργούσε πάντα προβλήματα. Πολλοί υπήρξαν έρμαια των ψυχροπολεμικών παιγνιδιών, η χώρα τούτη παραμένει έρμαιο νέων παιγνίων παρόμοιων ενδιαφερόντων. Το «άγεσθε και φέρεσθε» είναι χρήσιμο εργαλείο, διαχρονικά. Το ίδιο και η μετέπειτα εκμετάλλευση γεγονότων, έντεχνα αναλυμένων υπό «οπτικές γωνίες», ή ακόμα και η απλή παραπληροφόρηση. Και όσο μοναδική και απόλυτα ορισμένη και αν είναι η έννοια της αλήθειας, η αναζήτησή της είναι ένας από τους πιο δύσκολους ρόλους που μπορεί κάποιος να υπηρετήσει.
Η ουσία είναι σίγουρα μέσα σε κάθε λιθαράκι.
Όπως και να ‘χει: Έει!

Κωστής Γκορτζής είπε...

Ναυκληράρα, ευχαριστώ! Είναι λογικό οι 'εντός' να καταλαβαίνουν πιό εύκολα τα 'στρογγυλέματα'...

Καμηλιέρη, αυτά τα λιθαράκια που κρύβουν την αλήθεια προσπαθώ να κάνω ...ψηφιδωτό. :-)

lgreco είπε...

Προσυπογράφω το ΥΥΓ του Δρακολέοντος.

ΔΙΟΝΥΣΟΣ είπε...

Ενα απλό ευχαριστώ φτάνει και δεν φτάνει Κώστα.

Κωστής Γκορτζής είπε...

Να σου πω Διονύση, δεν φαντάζεσαι την αμηχανία μου όταν 'ηλεκτρονικοί' φίλοι, εκφράζονται έτσι για μένα (στην ουσία για ένα παιδί 22 χρόνων ...τότε) και εκλαμβάνω τα καλά λόγια ως επιβράβευση της ειλικρίνειας των νέων αυτής της ηλικίας, που αγγίζει όσους έχουν 'ευαίσθητους δέκτες'.
Ως ...μεγάλος πια, οφείλω εγώ ένα ευχαριστώ σε όλους σας που επιβεβαιώνετε τις επιλογές ζωής που ακολουθώ μέχρι σήμερα.

o kairos είπε...

Η ομιλια του καθηγητη ηταν μια παπαρα.Ο Παππας ειπε δυο μοναχα λογια απο τα δικα σου.Και ο Αλλος Κωστας εχει γινει 200 κιλα και η Ρουλα δε λεει να του βαλει χερι.Την προγγιξα μην εχουμε τιποτε δυσαρεστα.Αν και υπερβαρος ομως πασχιζει να βρει μια λυση να μη γινει το Βελος παλιοσιδερα γιατι για κει το πανε με τα κονδυλια,που δεν υπαρχουν για τη συντηρηση του.Μου ειπε ο Καραϊσκος,οτι θα το βγαλουν για να συντηρηθει.Αλλα,κανεις δεν παιρνει ορκο οτι θα ξαναγυρισει εκει διπλα στο Αβερωφ.Ξερεις,ζουμε στη χωρα που φυλακισε τον Σωκρατη και τον Κολοκοτρωνη.Εμεις,λοιπον,να ενωσουμε τις φωνες μας για να αποτρεψουμε ενα εγκλημα κατα της ιστοριας και κυριως κατα του ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ της χρηστης διακυβερνησης και του καθηκοντος των πολιτων.Ευπειθως αναφερω,ο καιρος.

Κωστής Γκορτζής είπε...

Αγαπητέ μου Γιώργο,
Συμφωνώ μ' αυτά που λες και γράφεις (όχι μόνο για το ...θέμα αλλά, γενικά) γι αυτό και σε εκτιμώ και θεωρώ προσωπική μου τύχη που σε γνώρισα από κοντά.
Η δική μου φωνή, στο σκηνικό όπου διαδραματίζεται το σήμερα (και το χθές και προχθές και παραπροχθές) του ελληνικού 'θεάτρου', ενδεχομένως και να εκληφθεί ως προσωπική ματαιοδοξία προβολής και αποκόμισης 'κοινωνικών' οφελημάτων... Η δική σου φωνή, και ελάχιστων ακόμα μοναχόλυκων της πιάτσας σου, μετράει και ακούγεται πολύ περισσότερο.
Ο δικός μου 'καημός' είναι να μάθουν οι νέοι την πραγματική πορεία και ιστορία της κοινωνίας μας και τότε ίσως να μην έχουν απορίες για το τι εξυπηρετεί το ΒΕΛΟΣ δίπλα στον ΑΒΕΡΩΦ και τι ο ΑΒΕΡΩΦ δίπλα στο ΒΕΛΟΣ...
Πολύ φοβάμαι ότι, αν δεν δυναμώσουν οι δικές σας φωνές, το ΒΕΛΟΣ θα ξαναχαθεί για πάντα στην ομίχλη, όχι του Φιουμιτσίνο, αλλά της καθημερινότητας του πολιτικού τοπίου που βρίθει παπαγάλων, βαρβάρων, μακρυχέρηδων,Καραγκιόζηδων και κολλητηριών...
Υπάρχει ελπίδα;

Πάνος είπε...

Καπετάνιε,

διάβασα με μεγάλη προσοχή και αμείωτο ενδιαφέρον ως το τέλος αυτή την ομιλία που δεν εκφωνήθηκε.

Κάποτε θα θεωρείται ως σημείο αναφοράς (μαζί με την ιστορία του ΒΕΛΟΥΣ, που δημοσίευσες παλαιότερα) για όποιον ασχολείται με αυτή την περίοδο της ιστορίας των νεοελλήνων.

Ανώνυμος είπε...

Σάββατο απόγευμα, η οικογένεια καθισμένη στον καναπέ. Με (ελάχιστα συγκρατημένη) περηφάνεια:

- Γιόκα, αυτός ο κύριος στην τηλεόραση είναι φίλος μας.
- Φίλος σας;
- Ναι.
- Όμως, εγώ δεν τον ξέρω....
- Δεν πειράζει, σε ξέρει αυτός.

Ωραία δουλειά η Μηχανή του Χρόνου. :^)

Την καλημέρα μου Κωστή!

Κωστής Γκορτζής είπε...

Πάνο, εκτιμώ ιδιαιτέρως το 'πολιτικό' σου αισθητήριο επί της ουσίας αυτών που προσπαθώ να αρθρώσω... Και τα καλά σου λόγια (αμήχανος!).

Γρηγόρη, κατ' αρχή, πες του Μπαμπακόσπορου ότι ότι ο φίλος του με το μουστάκι ξέρει ότι αυτός και η παρέα του θα αλλάξουν τον κόσμο. Γιατί έχουν καλούς γονιούς που χαίρομαι να τους έχω φίλους. Του υπόσχομαι έκπληξη όταν με το καλό (το καλοκαιράκι) περάσω το ...αυλάκι! :-)

σχολιαστής είπε...

http://panosz.wordpress.com/2009/05/25/sxoliasths-istoria-1/

koyan είπε...

Καπετάνιο, σε ευχαριστούμε για το μάθημα.
Πράγματι δεν τα ακούμε πουθενά αυτά εμείς οι νεώτεροι. Ο λόγος σου μπαίνει στα υπόψιν για κάποια μελλοντική συζήτηση με τα πιτσιρίκια μου.

Κωστής Γκορτζής είπε...

Σχολιαστή, χαίρομαι που το βρήκες τόσο ουσιαστικό ώστε να το διαδώσεις. Ευχαριστώ και σένα και τον Πάνο.

koyan, καλωσήρθατε και ευχαριστώ για τα καλά λόγια. Τίποτα πολυτιμότερο από το να μιλάμε στα παιδιά για πράγματα που θα τα κάνουν πιό καλούς πολίτες από εμάς...
Σύνδεσμος (link) ετέθη!

Φλύαρος είπε...

Μπράβο κι ας μην εκφωνήθηκε ο ομιλία, εμένα μου αρκεί που την διάβασα. Κι εγώ σε είδα στην τηλεόραση καπετάνιε μου (δυστυχώς δεν πρόλαβα να δω την εκπομπή) οπότε αναμένω να την δω ολόκληρη στο Youtube. Πάντως η σκέψη μου όταν σε είδα ήταν η ίδια με τον mpampaki: να ένας φίλος, κι ας μην έχουμε γνωριστεί δια ζώσης.

Κωστής Γκορτζής είπε...

Φλύαρε, ευχαριστώ, ιδιαιτέρως για το 'φίλος'. Μπορώ να ανεβάσω την εκπομπή στο youtube αλλά είναι -φαντάζομαι- copyright της ΕΡΤ και της 'Μηχανής του Χρόνου'... Θα προσπαθήσω να βρω τον δημοσιογράφο και να τον ρωτήσω αν το βγάζει πουθενά στο Διαδίκτυο η ΕΡΤ.

Μαύρο πρόβατο είπε...

Από το κείμενό σου για την ιστορία του "κινήματος του Ναυτικού" έμαθα πολλά, με αυτό που δημοσιεύεις εδώ (νομίζω οτι) κατάλαβα πολλά.

Πολύτιμη και βαθειά προσέγγιση, οδηγεί ὀποιον την παρακολουθήσει, να σκέφτεται για το σήμερα με τη βοήθεια των κατασταλαγμάτων στα οποία βασίζεται.

Μπράβο και ευχαριστούμε - αν και, όσοι είχαμε την τύχη να πέσουμε πάνω στην ηλεκτρονική σου παρουσία, έχουμε μονίμως τη μπάρα των προσδοκιών μας πολύ ψηλά, εκεί που την ξεπέρασες :-)

Κωστής Γκορτζής είπε...

Πιστεύω (δεν νομίζω) ότι κατάλαβες πολλά. Κι εγώ τυχερός που 'έπεσα' σε τέτοιους ...ηλεκτρονικούς φίλους. :-))

kalamari είπε...

Ναύαρχε,
Αν οι... "διοικούντες" ήθελαν ανθρώπους σαν κι εσένα να εκφωνούν λόγους, τότε δεν θα ήσουν εν αποστρατεία τώρα. Δεν χρωστάω καλά λόγια σε κανέναν λειτουργό του "στρατού" και όλων αυτών που πρεσβεύει στην εποχή μας και στην χώρα μας. Σε εσένα όμως έχω πει πολλές φορές ευχαριστώ. Στο λέω και σήμερα άλλη μια φορά, μέσα από την καρδιά μου.
Μένω πολύ κοντά στον Φλοίσβο και κάθε φορά που περνάω από το σημείο ανατριχιάζω.
Να 'σαι καλά Ναύαρχε (εγώ έτσι θα σε λέω πάντα). Καλές "θάλασσες".
Γιάννης

Κωστής Γκορτζής είπε...

Ασφυξία, κι εγώ ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Θα μου επιτρέψεις να τα ...προεκτείνω και σε πολλούς άλλους ένστολους που γνωρίζω -με την ίδια στάση ζωής- και που, δυστυχώς, η ελληνική εμμονή στην προβολή του 'κακού' και μόνο δεν αφήνει να γίνονται γνωστοί στην υπόλοιπη κοινωνία.
Όταν γίνουμε πολλοί περισσότεροι όσοι επιμένουμε στις ανθρώπινες αξίες, ένστολοι και μη, δεν θα χρειάζονται τα ευχαριστώ...
Να 'σαι καλά! :-)

Ανώνυμος είπε...

Kroko

Κώστα έχω κάνει DVD τη εκπομπή της Μηχανής του Χρόνου. Εάν την θέλεις να σου την στείλω. Χαιρετίσματα πολλά. Πάντως εάν κατέβηκες Αθήνα , ένα τηλέφωνο, ένα τηλέφωνο.

Κωστής Γκορτζής είπε...

Κώστα, την έχω. Όταν κατέβω...

Pan είπε...

Καλησπέρα.

Από την ημέρα που διάβασα την ομιλία σκέφτομαι τί να σου γράψω.

Τελικά, κατέληξα στο ότι πρέπει ν βρούμε και εμείς κάποιο τρόπο να τους προγκήξουμε για να μην καταλήξει παλιοσίδερα το Βέλος.

Κωστής Γκορτζής είπε...

Pan, μακάρι να ακουστούν και άλλες φωνές... Γερός δυνατός; :-)

senor pocopico είπε...

'Επεσα σ'αυτό το blog κατα τύχη λίγο μετά την εκπομπή στην ΝΕΤ. Δεν χρειάζεται να εξηγήσω ότι ως κάτοικος Εξαρχείων με ένα σωρό 'αναρχικούς' φίλους, δε θα μπορούσα να τους πείσω ότι ένστολοι, την εποχή των πιστοποιητικών φρονημάτων, είχαν έντονα Δημοκρατικά αισθητήρια. Για κάποιους η τοποθέτηση 'Γαλονάδων' δίπλα στους φοιτητές δεν είναι για συζήτηση. Ας είναι. . . Άλλωστε και σήμερα αυτούς τους φίλους μου, προσπαθώ να τους πείσω ότι πολιτική δεν παράγεις με ατελείωτες κουβέντες στα καφέ και τα αίθρια, ούτε με μπάχαλα. Η πράξη πρέπει να έχει αποτέλεσμα! Το κίνημα στο ΒΕΛΟΣ θα μπορούσε να έχει αποτέλεσμα ακόμη και στο συμβολικό επίπεδο, παρήγαγε όμως Πολιτικό αποτέλεσμα! Τώρα, για το αν είσασταν πολύ μικροί, η στιγμή που περνάς το ποτάμι είναι πολύ διακριτή, δεν έχει επιστροφή και αυτό το καταλαβαίνεις είτε είσαι νέος, είτε...Νέστωρ.(Ευχαριστώ πολύ)

Κωστής Γκορτζής είπε...

senor pocopico, ευχαριστώ για το ενθαρρυντικό σχόλιο.
Οι τελευταίοι που φταίνε για τα στερεότυπα και τα παράγωγα συμπεράσματα είναι αυτοί οι νέοι.
Η γενιά μου 'κατάφερε' να πετάξει στο καλάθι των προσωπικών ματαιοδοξιών οποιοδήποτε πολιτικό αποτέλεσμα έφεραν οποιοιδήποτε μικροί ή μεγάλοι αγώνες της και 'μετάλλαξε' έννοιες όπως πολιτισμός, δημοκρατία, κοινωνία, χωρίς να μεταδώσει το πραγματικό τους περιεχόμενο στις επόμενες γενιές. Δυστυχώς, η εποχή των 'Πιστοποιητικών Φρονημάτων' δεν έχει περάσει. Θα έλεγα ότι διατηρείται ακμαία σε όλο το φάσμα του Κράτους, μεταλλαγμένη κι αυτή σε εποχή του 'Πιστοποιητικού κομματικών φρονημάτων'.
Αν σε κάτι ελπίζω είναι ότι πολλά από τα παιδιά αυτά, που έτυχε να υπηρετήσουν με εμένα, έδειξαν και έναν άλλον εαυτό, πολύ καλύτερο από τον δικό μας, όταν στην πράξη αντιλήφθηκαν ότι οι καφενειακές συζητήσεις πόρρω απέχουν από την πραγματικότητα.

Ανώνυμος είπε...

Έπεσα τυχαία στο blog σου Καπετάνιε. Διάβασα την ανάρτηση σου και όλα τα σχετικά μέχρι και τα σχόλια. Δεν θα μασήσω τα λόγια μου.
Θα αρχίσω με αυτό που σου είπε κάποιος «Μα τι δουλειά έχει το ΒΕΛΟΣ δίπλα στον θρυλικό ΑΒΕΡΩΦ; Και θα σου απαντήσω.
Το θρυλικό ΑΒΕΡΩΦ έγραψε ιστορία κάτω από αντίξοες συνθήκες. Φαντάζομαι ξέρεις ότι τα πλοία του χτες δεν έχουν καμιά σχέση με τα σημερινά. Μη μιλήσουμε για τους ναύτες και αξιωματικούς που πολέμησαν τον Τούρκο με αυταπάρνηση και δόξασαν το πολεμικό ναυτικό και τις στολές τους με το παραπάνω. Ας ψάξουν στο google για περισσότερα.
Από την άλλη εσείς, κάνατε μια ψευτο-μαγκιά, πήρατε ένα καράβι του ελληνικού λαού λες και ήτανε περιουσία σας και το παραδώσατε στους Ιταλούς για να κάνετε τάχα αντίσταση.
Λιποτακτήσατε στην ουσία, και γίνατε ήρωες στην μεταπολίτευση. Φιλήσατε κατουρημένες ποδιές πολιτικών για μερικά γαλόνια, κυνηγήσατε άλλους αξιωματικούς που τους κολλήσατε την ταμπέλα ‘χουντικός’, ‘βασιλικός’ και αργότερα ‘δεξιός’, υπογράψατε μετά διάφορες συμβάσεις, γίνατε ναύαρχοι, φάγατε και ρημάξατε. Το αποτέλεσμα;, καταστρέψατε το πολεμικό ναυτικό και την ένδοξη παράδοση του.
Η μαγκιά σας μέχρι εκεί έφτανε και μέχρι εκεί φτάνει και σήμερα.. Μπροστά στους Τούρκους κάνατε τις πάπιες, αλλά στην Ελλάδα περνάει η μαγκιά σας. Σε άλλα κράτη θα σας είχαν κρεμάσει πάνω στο πλοίο για εσχάτη προδοσία. Στην Τουρκιά θα σας έγδερναν ζωντανούς. Η Ελλάδα σας έδωσε γαλόνια.
Μην με κατηγορήσεις για χουντικό και δεν συμμαζεύεται, δεν τους γουστάρω ούτε και αυτούς. Απλά μην μας πουλάτε παραμύθια όλοι εσείς οι δήθεν, ενάρετοι και αγνοί αντιστασιακοί που έπειτα ρημάξατε τα πάντα. Αν φοράς παντελόνια απάντησε στην ουσία των πραγμάτων και άσε τις σάλτσες που γράφεις. Αν θες σβήσε το σχόλιο. Αλλά να ξέρετε όλοι εσείς οι τζάμπα ήρωες ότι υπάρχουν και κάποιοι που δεν τα χάβουν τα παραμύθια σας.
Το ΑΒΕΡΩΦ και τα παλικάρια του θα μείνει στην ιστορία. Εσείς και το ΒΕΛΟΣ θα καταλήξετε στην ανακύκλωση γιατί εκεί ανήκετε.
Φιλικά.

Κωστής Γκορτζής είπε...

Καλώς τονε (κι ας άργησες...)
Ακόμα κι αν είχα συνήθεια να σβήνω σχόλια που θα νόμίζα ότι με θίγουν (που δεν έχω), αυτό το σχόλιο δεν θα το έσβηνα ποτέ.
Ως δείγμα επίδειξης ανόητου πνεύματος, ανακύκλωσης χιλιομασημένων χουντοανοησιών περί παράδοσης πλοίου κλπ, και ιστορικής ημιμάθειας (ο ΑΒΕΡΩΦ δεν είχε μόνο ...ιστορικές στιγμές αλλά και στιγμές που, με βάση την προφανή ιδεολογία σου, θα έπρεπε να ...εξαφανιστεί!).
Στα υπόλοιπα δεν μπορώ να σου απαντήσω κάτω από την κουκούλα της ανωνυμίας σου, σεβόμενος τα παντελόνια που φοράω για να σου μιλάω επώνυμα.